Ülkemizde Temel Gıda maddelerinde uygulanan KDV oranlarının yüzde 8’den yüzde 1’e indirilmesi konusu gündemimizde yer almaya devam ediyor. Uygulamada bu indirimin fiyatlara ne ölçüde yansıtılacağı ve vatandaş üzerindeki enflasyon baskısını azaltıp azaltmayacağı konuları tartışılıyor. Konunun ayrıntılarına girmeden önce belirtelim ki, yapılan KDV indiriminin özellikle temel gıda maddeleri üzerinden yapılmış olması doğru bir adım olmuştur. Piyasalarda gıda fiyatları yükselmeden yapılmış olsa idi, tüketiciler üzerindeki olumlu etkisi daha fazla olabilirdi. Alt ve orta gelir düzeyindeki vatandaşlarımız ve küçük esnafımız açısından daha ileri adımlar atılarak elektrik ve doğalgaz faturaları üzerindeki yüzde 18’lik KDV miktarlarından da ciddi indirim çalışmaları yapılabilir. Bu makalenin yayınlandığı tarihte yetkililerin bu tür kararlar almış olmaları da muhtemeldir.
KDV İNDİRİMİ BİR KAYNAK MESELESİ
Bilindiği üzere, 2021 yılı genel bütçesinde Katma Değer Vergisinin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı yüzde 32,4 olarak gerçekleşmişti. Bu oranın parasal karşılığı 384 milyar TL’dir. Yani devletimiz 2021 yılı bütçesinde öngörülen rakamın dahi üzerinde bir KDV tahsilatı gerçekleştirmeyi başarmıştır. Bu rakamın 123 milyar TL’si “Dâhilde alınan KDV” rakamıdır. Birde 2022 bütçesindeki Dâhilde Alınması Öngörülen KDV rakamına baktığımızda ise tam
Yüzde 124 artışla 275 milyar TL tahsil edilmesi bekleniyor. Sadece yurt içi işlemlerden alınması öngörülen bu yüksek KDV rakamı dikkate alındığında 2022 yılında İthalde Alınan KDV‘nin de muhtemelen bu rakamın iki katı bir büyüklükte olması beklenmelidir. Türkiye de mevcut enflasyon rakamları ve ekonomik kriz ortamı dikkate alındığında vergi gelirlerinde yüzde 124 gibi bir artış öngörülmesi ilginçtir. Tam da bu gerekçe ile dar gelirli yurttaşları ve esnafı rahatlatacak KDV indirim projelerinin, 2022 bütçesi KDV gelirleri kaynağından yapılabileceği düşünülmelidir.
***
AVRUPA’DA KDV İNDİRİM GÜNDEMİ FARKLI
KDV bilindiği üzere genel bir tüketim vergisidir. ABD dışında 34 OECD ülkesinin 33 ‘ünde uygulanmaktadır. Tüm dünyada ise KDV’ni uygulayan ülke sayısı 160’ ı aşmıştır. Ülkelerin AB müzakerelerinde “16’ncı fasıl VERGİLENDİRME” başlığını görüşürken en temel uyum kriterlerinden birisi Katma değer vergisi olmaktadır. AB müktesebatına göre standart KDV oranı en az yüzde 15 olmalıdır. Uygulanacak indirimli oran ise yine yüzde 5’ten aşağı olmamalıdır. Bu çerçevede KDV genel oranları örneğin Lüksemburg’da yüzde 17 iken, Almanya’da yüzde 19, Macaristan’da ise yüzde 27 olarak uygulanabilmektedir.
AB ülkeleri, İklim Değişikliği ile ilgili ilan edilen ve gazetemizde de uzman akademisyen yazarlarımızın detayları ile işledikleri “Avrupa Yeşil Mutabakatı”nın tamamlayıcı bir öğesi olarak bazı başlıklarda KDV oranlarının indirilmesini kararlaştırdılar. Bu başlıklar, iklim değişikliği ile mücadele, halk sağlığı ve dijital dönüşüm ile ilgili mal ve hizmetleri kapsamakta. Görüldüğü üzere KDV indirimleri ülkemizde enflasyon ile mücadele aracı olarak kullanılırken, aynı tarihlerde AB ülkeleri bu indirimleri önemli bir dönüşüm devriminin parametreleri şeklinde ele alıyorlar. KDV indirim detaylarını birlikte inceleyelim.
***
İNDİRİMLER YEŞİL DÖNÜŞÜME KATKI İÇİN
İndirimli KDV oranından yararlanacak mal ve hizmet listesi genişletilecek. Gıda Tıp ve İlaç gibi temel ihtiyaçların yer aldığı 7 kategoride yüzde 5’in altında ve bir kalemde de tam istisna uygulanacak. Halk sağlığını koruyan ürünlerde vergi oran indirimi. İnternet erişimi, spor ve kültürel canlı yayın faaliyetleri gibi dijital hizmetlere vergi oran indirimi. AB’nin iklim değişikliği önceliklerine olumlu katkı sağlayacak güneş panelleri, çevre dostu ısıtma sistemleri ve bisiklet gibi ürünlere düşük KDV oranı uygulanması. AB’nin iklim değişikliği hedeflerine zararlı olduğu düşünülen mal ve hizmetlere sağlanan indirimli oranlar ve muafiyetler ise kademeli olarak kaldırılacak. Fosil yakıtlar ve benzer sera gazı emisyonlarına sahip diğer mallara uygulanan indirimli KDV oranları veya muafiyetler 2030 yılına kadar kaldırılacak. Kimyasal gübreler ve böcek ilaçları için indirimli oranlar ve muafiyetler 2032’ye kadar sona erecek.Bu çerçevede yapılacak KDV indirim düzenlemeleri istişare için şimdi Avrupa Parlamentosu gündeminde. Aslında ülkemizi de yakından ilgilendiren bu düzenlemelerin enflasyon gündeminden bir an önce sıyrılıp TBMM gündemine hızla getirilmesi ve gerçek gündemimize bir an önce dönmemiz gerekiyor.