Salgının Hediyesi: Küresel Enflasyon

Eylül ayının sonuna geldiğimizde, Brent petrolü 80 doların üstüne çıkmış ve 2021 yılının küresel bir enerji krizi ile tamamlanması olasılığı iyice artmıştı. Avrupa’da kömür fiyatları, Avrupa'ya olan kömür arzının kısıtlı kalması ve kamu hizmetlerinin daha fazla kömür santralini çalıştırması nedeniyle, 13 yılın en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Latin Amerika elektrik kesintileriyle karşı karşıyaydı ve enerji talebi Çin enerji altyapısını sınırlarına kadar zorluyordu.

Eylül ayına kadarki sonuç, özellikle artan doğal gaz talebinden kaynaklanan, daha çok doğal gaz ile ilgili küresel bir enerji kriziydi. Avrupa'da spot doğalgaz fiyatları yüzde 40 artarken, Asyalı ve Latin Amerikalı alıcılar Avrupalı rakiplerini geride bıraktıkça arz daraldı. Hammadde olarak yakıta bağımlı endüstriler kapanırken, Büyük Britanya'daki kıtlıklar, benzin istasyonlarının kapanmasına ve panik satın alımlarına neden oldu. Eylül sonundaki petrol fiyatında gözlenen gelişmeler ise bize, doğal gaz ile ilgili sıkışmanın genel bir enerji krizine evrilmekte olduğunu gösteriyor.

Enerji krizi, enerji endüstrisinin kömür ve petrolden uzaklaşması, doğal gazın artan önemi ve gelecekteki enerji talebi üzerindeki belirsizlikten kaynaklanıyor. Kriz, COVID-19 nedeniyle ulusal ekonomilerin virüsün yayılmasını azaltmak için karantinaya girmeleri ve bir yıldan fazla bir süredir enerji talebinin durgunluk içinde olması ile ilgili. Ekonomiler yeniden açılıp talep toparlandıkça, küresel tedarik zinciri ayak uydurmak için zorlandı, darboğazlar oluştu ve nakliye maliyetleri yükseldi.

Başta Latin Amerika ülkeleri olmak üzere, hidroelektrik hizmet verilen bölgelerdeki kuraklık nedeniyle doğal gaza olan talep arttı. Avrupa'daki düşük rüzgâr düzeyi, rüzgar türbinlerinin talebi karşılayamamasını getirdi. Rusya'dan yapılan doğal gaz sevkiyatları, Rusya'nın kış beklentisiyle ve doğalgaz rezervlerini yenilemesiyle yaz aylarında düştü.

Salgının tek hediyesi de bu değil.

Elektronik sektöründe de 2020’den başlamak üzere küresel ölçekte bir çip sıkıntısı yaşıyor dünya.

169’dan fazla sektör, cep telefonları, video oyun konsolları, otomobiller ve diğer elektrikli cihazlar bu krizden etkileniyor.

Salgın sırasında eve kapanma, bilgisayar satışlarında çok büyük bir satış artışına neden oldu. ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı nedeniyle ABD’nin getirdiği bazı kısıtlamalar çip pazarını etkiledi. Tayvan’da yaşanan kuraklık da çip arzındaki daralmanın bir başka nedeni. 2021'de Tayvan, yarım yüzyıldan fazla bir sürenin en kötü kuraklığını yaşadı ve çip üretiminde kullanılan ultra saf su sağlanmasında zorluklar yaşadı. Örneğin, Tayvan’da çip üreten bir tesis günde 63 bin tondan fazla su kullanılıyordu ve kuraklık bu suyun sağlanmasında sorunlar oluşturmuştu.

Bütün bunlar enerji piyasasında, elektronikte, otomotiv sektöründe arzı daraltıyor.

Sonuç ne olur?

Enflasyon, enflasyon, enflasyon…

Hem de küresel ölçekte enflasyon.

Haydi hayırlısı.