‘Bin Kere Duymaktansa Bir Kere Görün!’

Haber: N. Nuri Yavuz

Bursa Görüş gazetesi olarak başlattığımız kentimizdeki fahri konsoloslar araştırması kapsamında bu hafta, Moğolistan Fahri Konsolosu Çetin Yıldırım ile gerçekleştirdiğimiz röportajı sizlerle paylaşıyoruz. Fahri Konsolos Çetin Yıldırım, Moğolistan ile iş birliğine yönelik açıklamaları ve tavsiyeleriyle

• Çetin Yıldırım kimdir?

1998-1999 yıları arasında İngiltere dil eğitimi ve 1999-2015 yılları arasında Amerika’da lisans ve yüksek lisans eğitimimi uluslararası işletme üzerine gerçekleştirdim.

Üniversite yıllarında iş hayatına atıldım. Ayrıca Amerika’da bulunduğum 11 yıllık zaman zarfı içerisinde RI Amerika Pazarlama Derneği başkan yardımcılığı ve RI Çocukları Koruma Derneği yönetim kurulu üyesi olarak faaliyetlerde bulundum.

İşadamı kimliğimle ailem ile birlikte ‘Yıldırımlar’ adı altında eğitim, sivil havacılık, gayrimenkul, toptan gıda, perakende, yeme içme, inşaat ve tekstil sektörlerinde faaliyet göstermekteyiz.

1977 Mardin doğumlu, evli ve iki çocuk babasıyım.

• Fahri konsolosluk süreciniz hakkında bilgi verir misiniz?

Yurt dışında yaşadığım zaman zarfında uzun yıllar uluslararası ticaret ile uğraştım. Bu bağlamda Moğolistan’a yaptığım ziyaretler neticesinde birçok Moğol işadamı, bürokrat ve siyasilerle dostluklar geliştirdim.

Netice itibari ile Moğolistan Fahri Konsolosluk görevime dönemin Moğolistan Cumhurbaşkanın ataması ve Türkiye Cumhurbaşkanın onayıyla 2013 yıllında başladım.

• Neden bir başka ülke değil de Moğolistan?

Türkiye ile Moğolistan arasında ortak tarihten kaynaklanan güçlü kültür bağları mevcuttur.  Bu güçlü kültür bağlarının yanında Türkiye ile Moğolistan arasında; 1969 yılına dayanan diplomatik ilişkiler de bulunmaktadır. Bu bağlar, iki ülke arasında siyasi ve ekonomik ilişkilerin çok yönlü bir iş birliğinin geliştirilmesi için gerekli zemini sağlamaktadır.

• Moğolistan ile şuan ticari bir bağınız var mı?

Geçmişte birkaç ticari girişimim oldu. Fakat Türkiye’deki iş yoğunluğumdan dolayı ticari faaliyetlerimi devam ettiremedim.

• Görevlendirmeden önce Moğolistan’ı ziyaret etmiş miydiniz? Görev sonrası gittiniz mi?

Moğolistan’a ilk ziyaretimi, Çinli Amerikalı İş İnsanları Derneği üyesi olduğum dönemde bir grup Amerikalı bürokrat, Çinli ve Amerikalı iş insanlarıyla birlikte gerçekleştirdim. Görev sonrası davet üzerine ziyaretlere devam ettim.

• Bugüne kadar ne gibi faaliyetlerde bulundunuz?

Öncelikle iki ülkenin arasındaki bağları ve bağları kolaylaştıran veya destekleyen ilişkileri ilerletmek için aktif çalışmalar yaptım.

Örneğin daha önce çeşitli ülkelerde 5 kez gerçekleştirilen Dünya Moğol Kongresi, Türkiye’de ilk kez gerçekleştirdik. Her iki ülkenin cumhurbaşkanları himayesinde yapılan kongreyi güzide kentimiz Bursa’da gerçekleştirdim.

Kongre dolayısıyla Moğolistan’ın üst düzey yöneticileri ve diaspora temsilcileri binlerce kilometre öteden gelerek Bursa’da buluştular. İki ülke arasında tam 6 bin kilometre mesafe var. Ama şunu gördük ki, aramızdaki mesafe ne kadar uzak olursa olsun iki milletin kalpleri aynı şeyler için birlikte atıyor. Kültürel bağlarımız kadar gönül bağımız da var. Misafirlerimizin Bursa’da hiç yabancılık çekmediklerini gördüm.

Bu organizasyon, Türkiye ile Moğolistan arasında ilişkilerin hızla ilerleyeceğini gösterdi. Bursa’da tarihi bir zirve gerçekleştirildi. 3 gün süren kongre her iki ülke için önemli fırsatlar olduğunu açıkça gözler önüne serdi.

• Sizce fahri konsolosluğa neden ihtiyaç var?

Fahri konsolosluk atamaları daha çok yabancı bir ülkede büyükelçilik ya da konsoloslukların olmadığı veya yetersiz olmasından kaynaklanmıştır. Uzun araştırmalar sonunda iki ülke cumhurbaşkanlarının onayıyla seçilen fahri konsoloslar, çoğu zaman bir büyükelçi gibi çalışıyor; ancak işleri karşılığında bir ücret almıyorlar. Bu bağlamda fahri konsoloslara her daim ihtiyaç olduğunu düşünüyorum.

• Fahri konsolosluğun ekonomik ve kültürel manada avantajları nelerdir?

Fahri konsolosluk kurumunun uzun bir geçmişi vardır. Muvazzaf temsilciliklerin az sayıda olduğu dönemlerde, konsolosluk işlemlerinin yerine getirilmesi ve ülkelerarası ticari ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla fahri konsolosluklar açılmıştır. Günümüzde tüm dünyadaki muvazzaf temsilciliklerin sayısı artmış olmakla beraber, küreselleşme sürecinde insan hareketlerinin ve uluslararası ilişkilerin her alanda yoğunlaşması nedeniyle fahri temsile olan ihtiyaç azalmamış, tersine artmıştır. Ülkemizde de muvazzaf başkonsolosluklara paralel olarak, fahri konsoloslukların sayısı artmaktadır. Fahri konsoloslar iki ülke arasında faydalı çalışmalar yapmakla birlikte ekonomik ve kültürel bağların geliştirilip genişletilmesi amaçlı faaliyetlerde bulunmaktadır.

• Moğolistan ile Bursa arasındaki ekonomik ve kültürel ilişki hakkında bilgi verir misiniz?

Mevcut diplomatik, ekonomik ve kültürel ilişkilerin geçmişte olduğu gibi tatmin edici düzeyde olduğunu düşünüyorum. Fakat iki ülke arasındaki ilişki ve iş birliği birkaç alanda sınırlı kaldı. İki ülkenin STK'lar, devlet örgütleri ve ticari kuruluşlar arasındaki bağları ve bağları kolaylaştıran veya destekleyen ilişkileri ilerletmek için daha aktif bir yaklaşım benimsenmesi gerekiyor.

• Moğolistan’da yatırım fırsatı var mı? Varsa hangi sektörler öne çıkıyor?

Maden bakımından zengin bir ülke olan Moğolistan’da 80 çeşit ve 1,3 trilyon doların üzerinde maden rezervi bulunuyor. Özelikle altın, bakır, uranyum ve kömür gibi maden zenginliği açısından dünyada ilk beşte yer alan ülke, birçok uluslararası yatırımcı için karlı iş olanakları sunmaktadır. Moğol yetkililer; sağlık, inşaat ve başka alanlarda Türkiye ile iş birliği yapmak istiyor. Bunun yanında teknoloji, tarım, endüstri ve sanayi alanlarında yeni gelişen bir ülke olan Moğolistan, Türk yatırımcıları için son derece iş potansiyeline sahiptir. Ve bundan sonra sıranın somut adım atmaya geldiğine inanıyorum. Bir Moğol atasözü var: 'Bin kere duymaktansa, bir kere görün.’ Potansiyeli yüksek olan Moğolistan’ın hızla Türkiye’nin gündemine girmesi için mücadele ediyoruz ve aynı zamanda talepte bulunan Türk işadamlarının, Moğolistan ortamını görüp yatırım yapmalarını tavsiye ediyorum.

• Moğollar, Türkiye ve Bursa’yı ne kadar tanıyor? Bizim hakkımızda ne düşünüyorlar?

Bugün, Türkiye-Moğolistan ilişkileri ortak tarihi ve kültürel bağlarla devam ederken, her iki tarafta da siyasi, ekonomik, ticari, askeri, kültürel alanlarda iş birliğinin daha da gelişmesi isteği ve kararlılığı vardır.  Dünyaya açılmak amacıyla çok yönlü bir dış politika izleyen Moğolistan, ülkemize büyük ilgi ve yakınlık göstermekte ve Türkiye’yi Batı dünyası ile arasında bir köprü olarak değerlendirmektedir. Bu bağlamda Moğolistan ülkemiz için son derece önemli bir kardeş ülke.

• Bursa’ya gelen turist ya da öğrenci var mı?

Var fakat sayı olarak çok düşük. Bu sayının zamanla artacağına inanıyorum.

• Genel bilgi ve özellikleriyle Moğolistan’ı özetler misiniz?

Türk ve Moğol milletleri arasındaki köklü tarihi ve kültürel bağları göz önünde bulundurarak iş birliğini uzun vadeli ve istikrarlı bir temelde geliştirme ve genişletme kararlılığının süreceğine inanıyorum.

Türkiye ve Moğolistan arasında iş birliği yapılacak cazip alanlar var. Deyim yerindeyse iki taraf da bu konuda birbirine ‘açık çek’ veriyor. Bu vesileyle işadamlarımıza Moğolistan’a yatırım yapmalarını tavsiye ediyorum.

***

MOĞOLİSTAN İLE DIŞ TİCARET VERİSİ

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre Ocak-Ekim 2021 döneminde Türkiye’den Moğolistan’a yaklaşık 50 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirildi. Bu dönemde ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 87 oranında arttı.

Söz konusu 10 aylık toplamda Türkiye’den Moğolistan’a en fazla ihracat, 30 milyon dolar ile İstanbul’dan gerçekleştirildi.  Manisa, 3 milyon doların üzerindeki ihracatıyla ikinci olurken Ankara 2 milyon dolarlık ihracatla 3’üncü sırada yer aldı. Bursa’da Moğolistan’a ilk 10 ayda toplam 1,6 milyon dolarlık ihracat yapıldı. Bursa’nın bu ülkeye ihracatı, bu yıl geçen yılın aynı aralığına göre yüzde 100’e yakın oranda artış gösterdi. Bursa, bu rakamla Moğolistan’a en fazla ihracat gerçekleştiren 4’üncü il oldu.  

Türkiye, Moğolistan’dan yaklaşık rakamla ilk 10 ayda 2,5 ile 3 milyon dolar arasında ithalat gerçekleştirdi. Yılsonunda iki ülke arası toplam dış ticaret hacminin 60-65 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmesi öngörülüyor.