Mesleki Eğitime Bakış Değişiyor mu?

Haber: N. Nuri Yavuz

Üretim üssü Bursa’da hemen her iş insanının ortak sorunu; nitelikli ara eleman. Peki, nitelikli ara eleman yetiştiği meslek liselerinde Bursa’nın durumu ne? Toplumda meslek liselerine bakış nasıl? Bakanlık, meslek liseleri hakkında ne düşünüyor? İşte bu ve benzeri sorular ışığında Bursa’da mesleki eğitimin dünden bugüne geldiği noktayı, potansiyel gücünü ve en önemlisi de gelecek projeksiyonunu Bülent Altıntaş ile konuştuk.

• Bursa’da mesleki lise istatistikleri nedir?

Bursa’da Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü’ne bağlı 96 okul bulunmakta… Bu okullarımız arasında 2 Spor Lisesi, 1 Güzel Sanatlar Lisesi, 7 bağımsız Mesleki Eğitim Merkezi ve 86 meslek lisemiz yer alıyor. Toplam 2 bin 97 dersliğin yer aldığı bu kurumlarımızda, 4 bin 735 öğretmenimiz görev yapıyor, 62 bin 117 öğrencimiz öğrenim görüyor. Her yıl yaklaşık 12 bin öğrencimizi mezun veriyoruz. Doluluk oranlarımız da, geçmiş yıllara nazaran önemli bir artış gösterdi. Birçok okulumuz yüzde 100 doluluğu yakalamış durumda; ortalama kontenjan doluluk verileri yüzde 75’i göstermekte… Özellikle sektör iş birlikleriyle doğrudan istihdam odaklı çalışmalar yürüttüğümüz bazı proje okullarımızda son 3 yıldaki değişimin yüzde 200’lere yaklaştığını gördük. Mesleki eğitimin ilimizdeki ortaöğretim kurumları içindeki payı, Türkiye ortalamasının 2 puan üstünde olup yüzde 40’lara yaklaşmıştır.

• Mevcut okulların teknik imkânları ne seviyededir?

Okullarımız; özellikle son dönemde Sayın Bakanımızın destekleri, yerel ve ulusal düzeyde yürütülen proje çalışmalarıyla fiziki açıdan yenilenme sürecine girdiler. Atölye ve laboratuvar donatımları, günün ve piyasanın ihtiyaçlarına paralel şekilde teknolojik bir altyapı ile yenilendi ve bu yenileme çalışmaları devam ediyor. Sadece BEBKA desteğiyle yürütülen Mali Destek Programı projeleri kapsamında 16 okulumuza toplam 12 milyon TL’lik yatırım yapıldı. Bunun dışında Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen 4 ARGE Merkezi okulumuz için 2021’de yaklaşık 6 milyon TL’lik bir bütçe tahsis edildi. Geçici Koruma Altındaki Suriyeli öğrencilerin entegrasyonunun hedeflendiği uluslararası projeler yoluyla da ciddi destekler alınmakta... Bu çerçevede yürütülen Mesleki ve Teknik Eğitim Yoluyla Sosyal ve Ekonomik Uyum (SEUP) projesinin büyük kısmı tamamlanan ilk fazının sonunda 7 okulumuzda toplam 144 atölye yenilenmiş olacak. Öğrencilerimiz için sosyal destekleri de içine alan proje kapsamındaki yatırım tutarının yaklaşık 45 milyon TL olduğunu söyleyebilirim. Projenin ikinci fazına 4 okulumuz daha dâhil edildi. Bu çalışmaların yanı sıra Mesleki Eğitimde 1000 Okul Projesi ile proje kapsamındaki tüm okullarımızın kütüphaneleri yenilenerek atölye ve laboratuvar iyileştirmelerine gidildi. Tüm bu süreçlerde sektörün payını da azımsamamak gerek; gerek Bakanlık gerekse Valilik düzeyinde hayata geçirilen iş birlikleri ile ‘okul hamiliği’ modeli hayata geçirildi ve okullarımızın fiziksel ortamları büyük bir dönüşüm sürecine girdiler. Bu model ile uygulamaya konan iş birliği çalışmaları ile işletme ortamları da okula, atölyeye dönüştüler; bu sayede öğrencilerimizin sektörde bulunan güncel donatım araçlarıyla buluşması kolaylaştı, teknoloji de daha etkin ve anlık şekilde takip edilebilir hâle geldi.

• Mesleki alanda yeni okul ya da bölümlere ihtiyaç var mı? Şu an bu okullarda öğretmen açığı bulunuyor mu?

Okullarımızda özellikle meslek öğretmeni sayımızın yeterli olduğunu ifade edebilirim. Öğretmenlerimizin mesleki ve kişisel yetkinliklerinin geliştirilmesi adına güçlü iş birliklerini hayata geçirdik. ‘İş başı gözlem’i kapsayan uygulamalı mesleki eğitimler ile öğretmenlerimizin sektör ile bağlarını canlı tutuyoruz. Okul sayımız yeterli bulunmakta ve okullarımız barındırdıkları alanlar itibarıyla dengeli bir şekilde dağılım göstermekte… Öğrencilerimizin kendi adres bölgelerinde/ilçelerinde veya komşu bölgelerde öğrenim görebilecekleri şekilde bir yapı kurgulandı; bu sebeple yeni okul ihtiyacımızın bulunmadığını ifade edebilirim. Okullarımızdan ve sektörden gelen talepleri dikkate alarak Genel Müdürlüğümüzün koordinasyonunda yeni alanların açılışına ilişkin planlamaları gerçekleştiriyoruz. Örneğin; Elektrikli Araçlar ve Mikromekanik alanları, ülkemiz sanayiine büyük katma değer sağlayan projelerle birlikte şekillendi ve Bakanlığımızın tensipleriyle ilimize özel şekilde açıldı. Yeni alanlar/dallar için de sektörel paydaşlarımızla birlikte durum değerlendirmeleri yaparak doğru ve hedefe uygun adımlar atmayı planlıyoruz.

• Yıkılıp yapılmayan mesleki lise binası var mı? Bu konudaki yol haritası nedir? Hâlihazırdaki mesleki liselerde deprem açısından riskli olan var mı?

Yıkılıp yapımına başlanmayan veya projelendirilmeyen meslek lisemiz kalmadı. Orhangazi Erenler MTAL’nin de TOKİ tarafından inşa edileceği kesinleşti. Son olarak Demirtaşpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisemizin ihale süreci de başladı. Sadece Bursa için değil ülkemiz mesleki eğitimi için de özel bir konuma sahip olan okulumuz, yerinde ve günümüze uygun projelendirilen mimariyle inşa edilecek. Deprem açısından risk teşkil eden okullarımız için tüm incelemeler İnşaat Emlak Birimimizin koordinasyonunda yürütülüyor. Bu okullarımızın güçlendirme programlarına alınmasına yönelik tüm süreçler, sene sonunda tamamlanacak şekilde planlandı. Okullarımız, mevcut konumlarına en yakın olan ve aynı zamanda içerdikleri meslek alanlarının bulunduğu okullara taşınacaklar. Veli ve öğrencilerimize yönelik olarak bu konudaki gerekli bilgilendirmeler yapıldı.

• Ailelerde mesleki liselere yönelik olumsuz bir algı var mı? Bu algıyı kırmak için siz neler yapıyorsunuz?

Daha önceden var olan bu algının, Bakanlığımızın liderliğinde yürütülen güçlü çalışmalarla kırıldığını ifade edebilirim. İlimizde de BTSO ve Bursa Ticaret Borası başta olmak üzere sektör paydaşlarımızın güçlü destekleri, STK’larla gerçekleştirilen etkili iş birlikleri ile mesleki eğitim algısının olumlu yöne evrildiğini ve bu çalışmaların, öğrenci-veli nezdinde karşılık bulduğunu görüyoruz. Okullarımız tarafından tüm yılı kapsayan tanıtım çalışmaları ile tüm ortaokullara ulaşmaya çalışıyor, yerel destekler ile onların lise öncesinde meslekleri tanımaları için tanıtım/fuar/gezi organizasyonları tertipliyoruz. Tüm bu çalışmaların; 9’uncu Sınıf öğrenci kayıt verilerine yansıdığını ifade edebilirim. Sayılardan da öte ‘bilinçli tercih’ ile gelen öğrencilerimizin çokluğu, bizleri ayrıca mutlu ediyor.

• Öğrenci ve ailelerin mesleki liseleri seçmesinin en önemli nedeni nedir? Ne olmalı?

Bursa; tarihî konumu ve günümüze ışık tutan geleneksel zanaat kültürü ile birlikte gerek üretim potansiyeli gerekse mesleki ve teknik eğitim kapasitesi açısından ülkemiz ekonomisinin lokomotif şehirleri arasında yer almakta, aynı zamanda da ‘model’ olarak niteleyeceğimiz bir role sahip... Ülkemizin vizyonunu da teşkil eden ‘sürdürülebilir kalkınma’nın temeli, güçlü ve ihtiyaçlara karşılıklı şekilde cevap veren üretim ile atılabilir; bu da mesleki eğitim ile mümkün… Mesleklerini, etkili iş birlikleri sayesinde okurken ustalarından öğrenen öğrencilerimiz; okul sonrası iş hayatında hızlı bir şekilde yer edinmekte, ‘aranan’ pozisyonda olmaktadırlar. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğümüz tarafından hazırlanarak bu yıl itibariyle uygulamayan konan Akademik Paket ile yükseköğretime devam etmek isteyen öğrencilerimiz için de alternatif bir yol haritası sunulmaktadır. Kısacası öğrencilerimiz; hem meslek sahibi olup hem de tercihlerine göre yükseköğretim veya iş hayatına yönelebilmekte, ellerinde ‘altın bilezik’ ile mezun olmaktadırlar.

• Mesleki liseler konusuna Bursa kamuoyu nasıl yaklaşıyor? Bu konuda kime ne tür görevler düşüyor?

Bakanlığımızın 2023 Vizyonunda geniş yer ayrılan meslek liseleri; Bakanımız Sayın Mahmut Özer’in koordinasyonunda, Genel Müdürlüğümüz yöneticilerinin destekleriyle yeniden ‘eğitimin üreten yüzü’ olarak anılmaya başladılar. Kısa bir süre içinde etkili bir şekilde yaşanan bu dönüşüm, Bursa’yı da derinden etkiledi ve şehrimizde mesleki eğitime gönül vermiş tüm paydaşlarımızda ciddi bir heyecan oluşturdu. Az önce de ifade ettiğim gibi; sürdürülebilir kalkınmanın temelinin ‘üretim’den geçtiğinin farkındayız. Bu noktada; nitelikli iş gücünün varlığı ve dolayısıyla mesleki eğitim büyük önem arz etmekte… Bizlerin duyduğu hassasiyetin, iş dünyasında da olduğunu görüyoruz ve bu durum bizleri çok memnun ediyor. İş dünyası, beklentilerimizi ziyadesiyle karşılamakta ve desteklerini esirgememekte… Hedefimiz ve beklentimiz; istihdam için nitelikli iş gücünün yetiştirilmesinde ‘birlikte’ yol almak… Bu birlikteliğin de güçlü bir şekilde tesis edildiğini ve her geçen gün daha da güçlendiğini ifade edebilirim.

• Salgın döneminde mesleki liseler dezenfektan ve maske gibi üretimleriyle gündeme geldi. Bu bağlamda mesleki liselerin, salgın döneminde yaptığı çalışmalardan ve potansiyel gücünden bahseder misiniz?

Hayatımız boyunca tecrübe etmediğimiz bir süreci hep birlikte yaşadık, yaşıyoruz. Bu süreç bize her zamankinden daha fazla yardımlaşma ihtiyacını hatırlattı ve insanı merkeze alan paylaşma algısını oluşturdu. Koronavirüs tedbirleri kapsamında meslek liselerimiz ile pek çok çalışma yürüttük ve bu çalışmalara devam ediyoruz. Meslek liselerimizde şu ana kadar ürettiğimiz maskelerin sayısı 10,5 milyonu; dezenfektan hacmi 1,5 milyon litreyi aştı. Maskelerimiz, yine okullarımızda öğretmen ve öğrencilerimizin Arge çalışmalarıyla vücut bularak üretilen makinelerde hazırlandı. Mesleki eğitim, Bakanlığımızın güçlü destekleriyle ‘karagün dostu’ olduğunu sadece ülkemize değil tüm dünya göstermiş oldu.

Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından; öğrenci ve öğretmenlerimizin yıllardır sürdürdüğü 'Meslek Lisesi Öğrencileri Ailelerimizle Buluşuyor' projesi koronavirüs önlemleri kapsamında yeniden değerlendirildi ve kapsamı genişletildi. Meslek liselerinde üretilen temizlik ve dezenfektan malzemeleri ile cerrahi maskeler; Valiliğimizin koordinasyonunda ihtiyaç sahibi ve bakıma muhtaç ailelere ücretsiz ulaştırıldı. Geleneklerimizi geleceğimizle buluşturmamız açısından çok kıymetli olan bu ruh, mesleki eğitimle ayaklandı.

Bursa, uzaktan eğitim kapsamında yürütülen EBA çalışmalarında da büyük ve önemli bir göreve layık görüldü; 6 alanda yürütülen mevcut çekimlerin yanı sıra, 9. Sınıf meslek derslerinin tamamının çekimleri şehrimizde, bizim okullarımızda yapıldı. Öğretmenlerimiz hazırlıktan anlatıma bu çalışmaların tüm aşamalarında yer aldılar; toplamda 4000’e yakın anlatım videosu çekildi.  Aslında mesleki eğitim, bu dönemde ‘üretim’ yönüyle belki de her zaman olduğundan çok daha aktifti. Tüm bu uygulamalar kapsamında okul müdürlerimiz, öğretmenlerimiz ve öğrencilerimiz fedakârca çalıştılar; gayretleri bizler için çok kıymetli, onlara da özellikle teşekkür ederim.

Yürütülmekte olan projelerimiz ve iş birliği temelli diğer çalışmalarımız; şartlara ve ihtiyaçlara göre yeniden yapılandırıldı. Bazı çalışmalarımız ise tamamen salgın dönemine özgü hâle dönüştü. Örneğin okullarımızda yürütülen Arge çalışmaları, salgın dönemine özel çözümleri içerecek şekilde hayata geçirildi. Bu kapsamda ülkemiz için de ‘model’ olacak örnek uygulamalar/çözümler geliştirildi. Genel itibariyle başarılı bir sınav verildiğini ifade edebilirim.

Üreterek ve yeni çalışmaların planlamasıyla geçirdiğimiz geride kalan dönem içinde olduğu gibi yeni dönem içinde de aynı çerçevede ilerleyeceğiz; Bakanlığımızın genel talimatlarına uygun bir doğrultuda, mevcut gerekliliklere göre hareket edeceğiz.

• Ülke geneli ve Bursa özelinde mesleki eğitimin neden önemli olduğunu nasıl açıklarsınız?

Ülkelerin kalkınmalarında, sanayileşmenin ana unsuru olan bilgi birikimi ve becerilere sahip iş gücünün yetiştirilmesi; bir zorunluluk arz etmekte… Kalifiye bir eleman, bilgi ve yeteneği ile ekonomik başarının ana unsuru olmakta... Cumhurbaşkanlığımız liderliğinde ortaya konan vizyon doğrultusunda odağa alınan ‘sürdürülebilir kalkınma’nın mesleki eğitimle geleceğini ifade edebiliriz. Bursa da bu amaç çerçevesindeki lokomotif şehirler arasında yer alıyor. Buradan başlayacak hareketlilik, tüm ülkemize doğrudan yansıyacaktır. Bu misyonun biz eğitimcilere verdiği sorumluluğun farkındayız ve tüm çalışmalarımızı, mevcut sinerjinin sürekli hâle getirilmesi ve ‘daha iyisi…’ için planlıyoruz.

BİTİRİRKEN…

“Önceki hafta mesleki eğitime ilişkin servis edilen haberler üzerine ilk sayıda ‘araştırmaya değer’ diye nitelendirerek ele aldığımız konu hakkında kendisine telefondan ulaştığımız İl Milli Eğitim Müdürü Bülent Altıntaş, yeni görevinin yoğun gündemi arasında bize zaman ayırdı ve röportaj için pazar gününe randevu verdi. Bir kamu görevlisinin hafta sonu tatilinde kamuoyunu bilgilendirmek adına gösterdiği bu görev bilinci, beni çok etkiledi. Emekliliğine çok az kalmış, mesleki eğitimin içinden gelen ve bugüne kadar iyi işler başarmış sayın müdürün yansıttığı sorumluluk duygusu, hepimize örnek olmalı diye düşünüyorum. Bu ülke için makam, koltuk beklemeden ve mesai gözetmeden çalışan insanlara ihtiyacımız var” derken Altıntaş, cumartesi günü görevden alındı.

Yerine Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Sosyal Ortaklar ve Projeler Daire Başkanı olarak görev yapan Serkan Gür atandı. Sayın Gür’e hayırlı olsun dileklerinde bulunurken ilk defa röportaj anında tanıştığım Sayın Altıntaş’ın bende bıraktığı izlenimle bundan sonra da makam, mevki, koltuk beklentisinde olmadan ülkemiz için çalışacağına inancım tamdır. Bu röportajı da mesleki eğitime yıllarını vermiş bir eğitimcinin tecrübelerinin önemine inanarak yayınladık.