Türkiye Güçlüyse Balkanlar Güçlü!

Haber: N. Nuri Yavuz

Bursa’da kurulduğu günden bugüne Balkan coğrafyasıyla Türkiye arasında hem siyasi hem kültürel hem de ekonomik anlamda köprü vazifesi gören BALKANTÜRKSİAD, tarihi bağları kuvvetlendirmek adına önemli çalışmalar yapıyor. Özellikle salgın öncesi dönemde gerçekleştirdiği sinerji toplantılarıyla güçlü ilişkiler kurulmasını sağlayan BALKANTÜRKSİAD, Bursa’da Balkan kültürüne yaptığı hizmetlerle de birçok sivil yapı arasında öne çıkıyor. Geçtiğimiz günlerde Başkent çıkarması yapan ve beş balkan ülkesi büyükelçisiyle görüşen BALKANTÜRKSİAD Başkanı Fatih Şakir ile Rumeli coğrafyası, Türkiye ve Bursa’nın Balkan misyonu, dernek çalışmaları ve inşaat sektörü üzerine konuştuk.

• Başkent’te gerçekleştirdiğiniz büyükelçiler ziyaretiyle başlayalım. Ankara’da ne gibi temaslarda bulundunuz?

Eylül 2021’de programımıza katılan 8 ülkenin büyükelçisini ziyaret etmek üzere gittik. Ama Arnavutluk ve Kosova büyükelçileri başka şehir dışında olduğu için 5 ülke ile görüşebildik. Görüşmelerimiz neticesinde 24 Şubat’ta çevirim içi yatırım fırsatları toplantılarına başlıyoruz. Önce Moldova ile toplantı yapacağız. Gagavuz Türk’ü ve ana dili Türkçe olan Moldova Büyükelçisi, bizzat katılıp ülkenin yatırım fırsatlarıyla ilgili bilgilendirme yapacak. Bu organizasyon tüm Bursa’ya açık olacak ve sosyal medya hesaplarımızdan canlı yayın yapacağız. Daha sonra Romanya ve diğer ülkelerle de benzer toplantılar gerçekleştireceğiz. Derneğimiz, Balkan ülkelerinde yatırım fırsatlarıyla ilgili bilgi merkezi gibi çalışacak.

• Geçen yılsonuna doğru Bosna’da Sırp tarafı kaynaklı gerilim yaşandı. Türkiye’nin hızlı müdahalesi ile sinirler yumuşadı. Balkan coğrafyasında yaşanan gerilimler, Türkiye’deki ilişkilere nasıl yansıyor?

Türkiye olarak oradayız ama biz, Balkan kökenli olduğumuz için bir yanımız da orada; akrabalarımız var. Balkanlar, zor bir coğrafya. Sırbistan ülkesi var bir de Bosna Hersek’te Özerk Sırbistan Cumhuriyeti var. Kendi ordularını kurmaya çalıştılar. Ama biz şunu gördük, Türkiye ekonomik olarak güçlüyse çok çekiniyorlar. Eskiden böyle değildir. Balkanlara göre ekonomik olarak daha güçlüyüz. Şu günlerde yaşadığımız kriz, tüm dünyada var. Global bir kriz… Enflasyon her ülkede var. Biz, güçlü olduğumuzda Balkanlardaki soydaşlarımızın güçlü olduğunu ve sınırların kalktığını görüyoruz. Yani Türkiye ekonomik olarak güçlüyse Balkanlarda da güçlü oluyor. Unutmuyoruz orayı ve yatırımlarımız devam ediyor. O coğrafyada yatırım yapan çok sayıda Türk iş insanı var. Özellikle Bulgaristan yakın olduğu için yüzlerce Türk firması var. Ben daha önce vatandaşlık almaya karşıydım ama oradan gelenlerin vatandaşlık alması çok önemli hale geldi. Ben de aldım ve oy kullanıyorum. Bu da bizim açımızdan önemlidir. Mesela geçen Bulgaristan seçimlerinde bir oy rekoru kırıldı. Çünkü ilk kez bir cumhurbaşkanı adayı Türk’tü; Mustafa Karadayı. Biz de STK’lar olarak elimizden geleni yaptık.

• Türkiye’nin Balkanlara yönelik yaklaşımı aslında tarihi bir misyondur. Bursa’da bu açıdan sembol şehirlerden biridir. Geçmişe kıyasla bugün Bursa’da bu misyonun etkinliğini nasıl görüyorsunuz?

Aslında her dönem Balkanlara karşı yaklaşımımız iyiydi. Ama Recep Altepe döneminde bir toparlanma yaşandı, tabi kendisinin da Balkanlı olması etkiliydi. Diğer taraftan Sayın Alinur Aktaş da çok yakından izliyor ve ülkeleri ziyaret ediyor. Oradaki ülkeleri ayırmamamız lazım. Hepsi biziz aslında. Orada doğmasa da insanlar gidince kendini oraya ait hissediyor. Çünkü o coğrafyayı 500 küsur sene orada yaşamışız. Ama dediğim gibi ekonomik olarak güçlü olduğumuzda kaybettiğimiz topraklardaki varlığımız da güçlenir. Yatırımcılarımızın oradaki varlığı bizi çok mutlu ediyor. Örneğin bizim de üyemiz olan Bosna Hersek Bursa Fahri Konsolosu Muzaffer Çilek’in önemli yatırımları var.

• Aslında birer kale gibi öyle değil mi?

Kesinlikle öyle. Ayrıca Boşnaklar, bize bir turist gözüyle bakmıyor ‘evinize hoş geldiniz’ diyor.

• Balkanlardan Türkiye’nin güncel konularına gelelim. Bir salgın ve ekonomik darboğazı yaşanıyor. Üyeleriniz bu dönemde ne gibi sorunlar yaşıyor ve iletiyor?

Aslında sorunlar ortak. Belirsiz kur hareketi, sadece üyelerimizi değil tüm iş insanlarını ne yapacağını bilemez bir duruma getirmişti. Belirsizlik yavaş yavaş silinmeye başladı. Ekonomide bu hal, sadece Türkiye’de olan bir şey değil. Balkanlara gittiğimizde de oradaki ekonominin içler açısı halde olduğunu görüyoruz. Bizim için önemli olan buradan nasıl çıkacağımızdır. Türkiye olarak biz, daha önce birçok badire atlattık. Jeopolitik olarak çok kritik bir yerdeyiz ama tarih boyunca bize saldırılar hep olmuştur ve olmaya da devam ediyor. Hem ekonomik, hem psikolojik, hem terör… Öte yandan dünya genelinde bir enerji krizi yaşanıyor. Beraberinde bir Ukrayna-Rusya gerilimi belirsizliği artırıyor.

• Bursa ihracatı, son dönemde neredeyse yerinde sayıyor. Bunun yanında kentte çok güçlü bir Balkan camiası olmasına rağmen o coğrafyaya ihracatımız da yüksek düzeyde değil. Sizce o bölgeye ihracatı artırmak için ne yapılmalı?

Aslında Sırbistan ve Bulgaristan’da ilerleme kaydediyoruz. Ki Sırbistan ile ilişkilerimiz iyi seviyede ve Cumhurbaşkanımız sürekli ziyaret ediyor. Diğer taraftan Bosna Hersek’teki belirsizlik olumsuz etkiliyor. Bazı ülkelerdeki siyasi istikrarsızlığın da bunda payı var. Avrupa Birliği’nin (AB) kendine çektiği ülkeler var. Bursa’da Balkanlara ihracatın en yoğun olduğu ülke Romanya çünkü orada bir otomotiv firması var. İhracatımızı çeşitlendirmeliyiz.

• Balkanlarda girişim ve iş yapma açısından nasıl imkânlar var?

Günden güne değişik kanunlar çıkıyor. Farklı fonlar ve AB hibeleri kuruluyor. Biz, salgından hemen önce Brüksel’e gitmiştik. Bulgaristan’dan Avrupa Parlamentosuna seçilen İlhan Küçük ile de görüşmüştük. Geçenler de Sayın Küçük ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Faruk Kaymakçı ile de çevrimiçi toplantı yapmıştık. AB hibelerine Türkiye 300 avro destek sağladı. Bizim bunu ve daha fazlasını almamız gerekiyor. Biri Balkanlardan biri Türkiye’den diğeri de AB’nin kurucu ülkelerinden herhangi birinden olacak şekilde 3 şirket bir araya gelerek ‘Ar-Ge’ yaparak Yeşil Mutabakat kapsamına uygun yeni ürünler geliştirirse hibe ile desteklenecek. Bununla ilgili çalışma yapan üyelerimiz var.

• Bursa’ya gelelim. Bir iş insanı ve Bursalı olarak kente baktığınızda ne görüyorsunuz?

Bursa, nüfus olarak çok yakında 4,5 milyonu bulacak. Neden? Çünkü 17 OSB var. Bunlar artıyor. Çok yakında TOSAB ve TEKNOSAB devreye giriyor.  Deri OSB’de orada ve toplamda 12 milyon metrekarelik bir sanayi alanı kuruluyor. Tabi orada yüzlerce kişiye istihdam sağlanacak. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sayesinde BTSO’nun orada çok büyük yatırımları var. Orada bir yüksekokulda yapılıyor. Bir de orada yaşam alanı ihtiyacı var. Bursa’ya göç artacak. Bursa, maalesef coğrafi yapısından dolayı ince uzun şehir oldu. Bir tarafta dağ, bir tarafta ova vardı. Üniversiteden sonra Uluabat’ta Ramsar alanı var. Bu korumadan dolayı da 5 kilometreye kadar bir şey yapılamıyor. Öbür tarafta da belirli bir noktaya kadar zeytinlikler var. Karacabey’e kadar ciddi bir şehirleşme güzergâhı oluşuyor. Konut planları açıklanmaya başlandı. Otoban çıkışı da yapılıyor. Bursa, Türkiye’nin gözbebeği olacak durumdadır.

• Bu büyümenin çevresel manada olumsuz etkileri olmayacak mı?

Maalesef getiriyor. Eskiden tarım şehri diyorduk. Turizm şehri diyorduk. Şimdi sadece sanayi kentine döndük. Sanayiden dolayı 3 milyon nüfusun çoğunluğu işçi.

• Sanayideki büyüme toplumsal refaha çok da yansımıyor.

Tamamen tamamlayıcı ürün sanayimiz var. Bizim katma değeri yüksek işler yapmamız gerekiyor.

• TEKNOSAB sizce buna hizmet edecek mi?

TEKNOSAB, Ar-Ge üzerine kurulu ve buna hizmet edeceğine inanıyorum. Orayı diğer OSB’lerden ayırmak gerekiyor. Mesela oraya teknik tekstil girebiliyor. Orada faaliyet göstermeniz için bu çıtada olmanız lazım. Bu anlamda da Türkiye’de bir ilk olacak.

• Biraz da BALKANTÜRKSİAD’ı konuşalım. Neler yapıyorsunuz ve yapacaksınız?

Minia BALKANTÜRK’ü yaptık ve arkamıza yaslanalım diye bir düşüncemiz yok. Hem Turizm İl Müdürü hem de Milli Eğitim İl Müdürünü ziyaret ettik. Okullara da yazılar gitti. Öğrenciler, öğretmenleriyle oraya gelecek ve Balkan tarihini öğrenecekler. Osmanlı’nın Balkanlarda yaptığı çok sayıda eser var. Biz, 12 Balkan ülkesinde bulunan eserlerden birer tane seçtik ve bir tematik park oluşturduk. Orada bir de amfi tiyatro yaptık. Öte yandan YTB Başkanımız Abdullah Eren ile görüştük ve bir Balkan Kütüphanesi kuracağız. Dernek merkezinin altındaki bir yeri bu işe ayırdık. Şuan hazırlık yapılıyor. Üyelerimiz için de sürekli yurtiçi ve yurtdışı sinerji toplantıları yapmaya çalışıyoruz ama salgından dolayı azaldı. İş geliştirme toplantıları yapıyoruz. Bal-Net’ler çalışmaları devam ediyor. Önemli ticari ilişkiler geliştiriliyor. Bunlar üye aidiyet duygusunu da pekiştiriyor. Bu dönemde aktif olmayan üyelerimizle görüştük ve biraz eleme yaptık. Dinamik olmak istiyoruz çünkü. 400 civarından net 353 üyeye indik. Ama bunun yüzde 90’ı faal. Yeni talepler de var. Tabi STK’lar gönüllülük esaslıdır. Üye alım heyetimiz ince eleyip sık dokuyor. Biz büyük bir aileyiz. Projesi olan herkes, yönetim kurulu toplantısına katılabiliyor.

• ‘Bu atıklar kod yazıyor’ adlı bir projeniz var. Bunun hakkında da bilgi verir misiniz?

‘Bu atıklar kod yazıyor’ adlı projeyle Vodafone ile iş birliği yaptık. Üyelerimizin fabrikalarında elektronik atıkların toplanmasıyla ilgili noktalar belirlendi. Konteynerler yerleştirildi. Bu atıklar Görükle’de bir okula kod yazan bilgisayar olarak dönecek. Bu projeyi de üyemiz Makbule Çetin yürütüyor. Bu projeyle hem çevreye hem de eğitime katkı sağlayacağız.

• Son bölümde de bir müteahhit olarak inşaat sektörünün yaşadığı krizi yorumlamanızı rica edeceğim. İnşaatta ne oluyor?

Aslında tüm sektörler krizde ama herhangi bir kriz olduğunda ilk etkilenen ve en son çıkan da müteahhitler oluyor. Yüzde 200 civarında maliyet artışı, Bursa’nın imar alanı arzındaki yetersizlik ve diğer taraftan Mudanya Belediyesi’ndeki bazı sıkıntılar sektörü olumsuz etkiledi. Örneğin Çağrışan’da imarlı arsanız olsa ruhsat alamıyorsunuz. Öte yandan 23 Nisan’ın orada az bir yer aldı ama orada da fiyatlar çok arttı. Ayrıca Balkan Mahallesi dediğimiz bölgede de inşaat var ama işe girmek isteyen müteahhit sayısı azaldı. Çünkü kimse önünü göremiyor. Önümüzdeki yaza doğru piyasaların oturmasını bekliyoruz.