Bursa’daki yayınevleri ve yayın hayatı 1

Bursa’nın yayıncılık hayatı parçalı bulutludur.

Gazeteciler veyahut matbaa ve gazete sahibi olan kişiler aynı zamanda gazetenin sahibi, başyazarı, yayın yönetmeniydi. 4-6 sayfalık gazeteler 1970’li yıllarda başlayan holdingleşme ile 10-16 sayfaya çıkarak belediye ve işadamlarına bağımlı hale gelmiştir.

Dergi yayıncılığında biraz farklı şekilde yol alınmıştır. Dergiler yayın kurulunun cebinden verdiği para, aboneler, derginin sahibine yakın işadamı ve çoğunlukla belediyelerden alınan reklamlarla çıkarılmaya çalışılıyor.

Kitap yayıncılığı, gazete ve dergiden farklıdır. Kitabın çoğunlukla bir kere basılması, dağıtım ağının dışında yazarın kendisi tarafından veya şehrin kitapçılarında satılması yazarı ve yayıncıyı daha özgür hareket etmesine imkân tanımıştır.

Artık Bursa’da yayınlanan günlük gazeteler İstanbul matbaalarında basılıyor. İstanbul girdap gibi her şeyi içine doğru çekiyor.

Osmanlı Döneminde Bursa’da yayıncılık günümüzdeki gibi değildir. Bu alanı matbaalar üstlenmişti. Bursa’da yayıncılık hayatı Vilayet Matbaası ile başlamıştır. Matbaa adından anlaşılacağı gibi devlete yani Valiliğe bağlıdır. Asli amaç kitaptan ziyade öncelikli amaç Hüdavendigâr gazetesini yayınlamaktır. Sonraki yıllarda başka gazeteler de yayınlanmıştır. Zaten matbaanın teşkilatlanması gazete üzerindendir. Valiliğin onay verdiği kitaplar matbaada 500-600 kadar basılır. Tespit edebildiğim kadarıyla 1869-1960 arasında 191 eser (kitap, broşür, nizamname, talimatname ve benzeri) basılmıştır. Bu sayının 135 kadarı 1923 öncesine aittir.

 Murat Emri’nin kurduğu Emri Matbaacı ve Ferâizcizâde Mehmet Şâkir’in kurduğu Ferâizcizâde Matbaası ön plana çıkmış, kitap yayıncılığı alanında şehrin öncüsü olmuşlardır. Emri Matbaası’nda 30 eser, Ferâizcizâde Matbaası’nda 31 eser, Muin-i Hilal Matbaası’nda 41 eser, Orhaniye Matbaası’nda 10 eser, Kardeş Matbaası’nda 2 eser, Hürriyet Matbaası ve Türk Kitabevi Matbaası’nda birer eser basılmıştır.