Günden güne doğal kaynakların azaldığı, su kıtlığı uyarılarının yapıldığı, kısacası çocuklarımız ve torunlarımız için tehlikeli, yetersiz bir doğa geleceğine sahip olma gerçeğiyle karşılaşıyoruz. Bu durum hem çok üzücü, hem de çok zor bir durumda olduğumuzu gösteriyor. Doğal kaynakların zarar görmesi ve doğal kaynakların tükenmesine yol açan durumlar arasında tabi ki en büyük sebep insanların yeterince sorumlu davranmaması oluyor.
Doğaya attığımız atıkların çözünmesi ve toprağa, havaya, suya karışarak etkisiz hale gelmesi bazen aylar, bazen yıllar ve bazen de yüzyıllar sürüyor. Aslında etkisiz hale gelmesi demek son derece yanlış çünkü bu zor çözünen atık maddeler, doğaya karışırken kimyasal ve zararlı maddelerini de yayıyor. Bu nedenle doğal kaynaklar uygunsuz koşullara sahip oluyor, insanlar sağlığı tehdit eden bir hava solumak zorunda kalıyor, sağlıksız sular içiyor.
Atıkların dünyaya verdiği zararı konuşacak olursa ülkemizde de çok yaygın olarak kullanılan plastik poşetlerin zararları bahsedilecek önemli konular arasında yer alıyor. Plastik poşetler doğaya en fazla zararı veren ve dolayısıyla insanlara da birçok zararı bulunan kullanımının mutlaka sınırlandırılması, mümkünse durdurulması gereken ürünlerden oluyor. Bunun için plastik çantalar yerine bez çanta, kese kâğıdı gibi çözümler alışveriş merkezlerinde yaygınlaştırılmaya çalışılıyor.
***
Plastik Ne Kadar Sürede Kaybolur?
Ucuz olması nedeniyle birçok üründe kullanılan plastik materyali, doğaya en fazla zarar veren atıklardandır. Plastik poşetlerin doğaya bırakılmasından en az 1000 yıl sonra bu ürünlerin tamamen çözülmesi gerçekleşir. Aynı şekilde plastik tabakların çözülmesi için 500 yıl, pet şişeler için 400 yıl gibi süreçler gerekmektedir.
Bir plastik poşetin çevreye alelade bırakılmasıyla çeşitli durumlar gerçekleşir. Öncelikle toprağın plastiği emme yeteneği olmadığı için çok uzun süre boyunca toprakta kalan plastik, bünyesindeki zehirli, zararlı kimyasalları toprağa salar. Zaman içerisinde topraktaki canlılar ve çürütücüler tarafından bu plastik atıklar sindirilmeye çalışılır. Bu durumda topraktaki canlılar da aynı olumsuz etkilere maruz kalır, hayatlarını kaybeder ve bu toprak dengesinin, hatta su dengesinin bozulmasına kadar ulaşır. Plastik poşetlerin hammaddesi petrol türevli olduğu için çözünürken doğaya bıraktığı olumsuz etkiler çözünmesi için gereken 1000 yıllık süreçten bile çok daha sonra devam etmektedir.
Petrol türevli plastik poşetler yerine tercih edilmesi gereken ürünler bulunmaktadır. Bunlar hem daha kolay çözünmekte, hem de çözünmeleri sırasında doğaya daha az zarar vermektedir. Bazı ürünler ve doğada yok olma süreleri şu şekildedir: Köpükten yapılan malzemeler 50 yıl, alüminyum kutular 200-300 yıl, atılabilir bebek bezi 400-500 yıl, cam şişe 1 milyon yıl ve üzeri…
Dolayısıyla öncelikle plastik poşetler olmak üzere atıkları sınıflandırmak, geri dönüşümünü sağlamak, doğaya bırakmamak için çok çabalamak gerekiyor. Peki, bunun için basitçe neler yapılabilir?
Marketlerde sıklıkla karşılaşılan doğa dostu poşetlerin hammaddesi doğal ürünler olan malzemeleri kullanmak. Doğal ve biyolojik hammaddelerle üretilen biyobozunur plastikten elde edilen çanta ve ürünlerin yapısında doğada yok olmasını hızlandırıcı malzemeler ekleniyor. Genellikle hammaddeleri buğday, mısır ve patates gibi bitkilerden elde edilen nişasta oluyor ve bu nedenle toprakta çözünürken herhangi zararlı bir etki görülmüyor. Bakteriler, su ve karbondioksit etkisiyle de bozunması hızlandırılabiliyor. Marketlerde doğa dostu poşetler olarak anılan bez çanta ve türevleri bu materyallerle hazırlandığı için çevreye daha az zararlı ve insanların kullanımına da daha faydalı oluyor.
Doğaya saygılı olmak, insanlığa da büyük katkı sağlayacağı için atık yönetimi konusunda bilinçli olmak, geri dönüşüme katkı sağlamak, plastik gibi zararlı materyallerin kullanımını en aza indirmek gerekiyor. Müteakip yazılarımızda bu tür hammaddeler hakkında daha geniş bilgiler vermeye devam edeceğiz.