Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (Carbon Border Adjustment Mechanism– CBAM), genellikle daha düşük maliyetle üretilen yüksek emisyonlu ürünler ile görece daha düşük emisyonlu ancak yüksek maliyetle üretilebilen alternatif ürünlerin rekabet gücünü aynı seviyeye getirmeyi amaçlamaktadır. Diğer bir deyişle, karbon vergisi gibi düzenlemelerle yüksek emisyonlu ürünlerin maliyetini, düşük emisyonlu ürünlerin seviyesine taşır. Bu uygulamanın esası ithal edilen ürünlere yönelik, karbon içeriklerine dayalı olarak, konulacak vergiye dayanmaktadır. Bu mekanizma, ticarete konu olan karbon kredileri, vergi, prelevman ya da gümrük uygulaması şeklinde uygulanabilir.
Düzenleme, karbon fiyatının maliyet yarattığı “karbon sızıntısı” riskine cevap vermektedir; yani üretimin karbon maliyeti olmayan ülkelere doğru kaymasını engellemektedir. Dış tedarikçiler, bu maliyetleri karşılamadığı durumda ekonomik bir avantaj elde etmektedir. Mekanizma uygulamaya konulmazsa zaman içerisinde üretim, karbon vergileri uygulamayan coğrafyalara kayacak ve emisyonlar bu ülkelere sızarak, net sıfır emisyon üreten bir gezegen yolundaki ilerlemeyi geciktirecektir.
Avrupa Birliği’nin 2050 yılı itibariyle karbon-nötr bir kıta olma yönündeki hedefine giden yolda, Avrupa Yeşil Mutabakatı, 11 Aralık 2019 tarihinde açıklanmıştır. Avrupa Yeşil Mutabakatı ile hayata geçirilmesi hedeflenen değişiklikler, sanayiden finansmana, ulaştırmadan enerji ve tarıma uzanan bir dizi alanı kapsamaktadır.
Mutabakat, AB’nin mevzuat ve politikalarını gözden geçirmesini gerektirmekte ve esasen iklim-nötr olma hedefine ulaşmanın öngörüldüğü 2050 yılına kadar AB sanayisinin dönüşümünü gerektiren yeni bir büyüme stratejisini teşkil etmektedir. Avrupa Yeşil Mutabakatının gerektirdiği dönüşüm ve ilave sera gazı azaltım hedeflerinin Avrupa sanayisi üzerinde yaratacağı maliyet karşısında Avrupa’nın rekabetçiliğinin korunabilmesi ve üretimin, emisyon azaltım hedefi AB’den az olan ülkelere kaymasının (karbon kaçağının) önlenmesi için ise, ‘Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın hayata geçirilmesi gündeme gelmiştir.
Avrupa Komisyonu, 2026'dan itibaren kirletici mallara bir Sınırda Karbon Düzenlemesi (SKD) veya karbondioksit (CO2) tarifesi uygulama planlarını ana hatlarıyla açıklamıştır ve bu, Avrupa Birliği'ne ithalat yapan bazı şirketleri karbon yoğun ürünlerde sınırda karbon maliyetleri ödemeye tabi tutmuştur. Mevcut yönetmeliğin EK-1 listesinde CBAM tatbik edilecek ürünlere yer verildiği görülmektedir. Bu ürünler şu anda çimento, demir-çelik, alüminyum, gübre ve elektrikle sınırlıdır. Avrupa Komisyonu'na göre şimdilik bu ürünlerin yüksek bir karbon kaçağı riski içeren ürün grubu olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır. Ayrıca bu eşya listesinin artırılması da mümkün gibi görünmektedir.